Friday, August 20, 2010

Гараа сонсдог шидтэн

Манай уншигчдын ихэнх Жуна Давиташвилигийн тухай сонссон байх.


Коммунист нийгмийн vед энэ шидэт эмэгтэй єєрийн эрхээр бус цаанаасаа ундран гарч буй энергийн эрч хучээрээ олон арван хvнийг анагааж эдгээж домог болсон тєдийгvй " аавын хаалгыг" ч татсан гэдэг. Гэвч тэрбээр огтхон ч гудайсангvй єєрийн тухай ном бичиж алхам тутамдаа шинэ нээлт хийсээр байлаа.

Бид хуучин Оросын гайхамшиг болж асан жинхэнэ гоц авъяастан Жуна Давитанвилийн тухай танилцуулж байна.
Жунагийн тухай домог мэт ярих нь бий. Эдгэршгvй гэсэн олон євчтєн тvvн дээр ирдэг тэр бvхэн тvvний гарны гайхамшигт ид шидийг мэдэрч аюулт євчнєєсєє салдаг юм.

Хэдэн мянган хvний амьдрал ахуй миний зvрхэн дундуур єнгєрч байдаг болохоор тэр бvхэн надад євчин болж vлддэг. Гэвч би зовсон бvхэнд тусалж эдгээж байж л сэтгэл минь ханаж сурч дээ. Хуучин Арбатын гудамжин дахь миний бяцхан байшингийн vvд хэзээ ч амрахыг мэддэггvй олны ємнє дэлгээстэй, утас хангинаж, захидал цахилгаан шуудангаар цувах энэ бvхэн дасал болжээ. "Жуна надад туслаач " гэцгээнэ.

Хаалганы цонх дуугарлаа. Босгон дээр Евгений Евтушенко зогсож байна. Шургуу, эелдэг, гулжгар єндєр,хурц ширvvн харцтай Евгений хvмvvсийн ємнє хамгийн сvvлд бичсэн найраглалаа уншихаар зэхэж буй мэт харагдана.
Би тvvний толгой дээр гарынхаа алгыг тавьж догдлолыг нь мэдэрлээ...
Нэг ийм сеансын vед Евтушенко надад, "ном бичье" гэсэн бодол тєрvvлж билээ. Энэ нь шинжлэх ухааны сэдэвтэй зохиол ч бус, уран зохиол ч бус ердєє л vнэний тухай хvvрнэл юм.

" Єєрийн гараа сонсож байна" ийм гарчигтай ном бичихсэн гэж би эртнээс мєрєєдєж байсаан. Vнэндээ энэ гуравхан vгэнд євчнийг оношилж эдгээдэг миний бvхэл бvтэн арга ухаан багтаж байгаа юм. Дээр vеэс л ард тvмний дунд євчнийг анагаах иллэг, зайнаас эмчлэх арга байсан.чухам энэ тухай л би ярьж байгаа хэрэг. Ардын уламжлалт эмнэлэг энэ чиглэлээр эрчимтэй хєгжиж байсан боловч хяхалт мєрдлєгєєс болоод эрхгvй нуугдмал байдалд орсон байсан юм. Чухам vvнээс болоод мэддэг байсан олон сайхан арга мэдлэг огт мартагдаж, нєхєж баршгvй гарз учирсан билээ.Vvнийг сэргээхэд цаг хугацаа хvч ухаан шаардагдах нь мэдээжээ. Миний байгалиас заяасан чадварын ачаар єдрєєс єдєрт жилээс жилд туршлага хуримтлагдсаар байна.

Миний эмчилгээний аргын гол vндэс нь євєрмєц vзэгдэл буюу физикч эрдэмтдийн нэрлэснээр "феномен Д" (оросоор Джуна гэх агаад тvvнийг тэмдэглэсэн Д-орч ) юм. Онцлоход миний эмчилгээ анагаах ухааны мэдлэг, оношилгооны аппаратад тvшиглэн явагддаг гэж хэлж болно. Эцсийн оношилгоо эмнэлгийнхтэй яв цав таарч байдаг. Євчтєнийг vзээд євчнийг нь илрvvлээд эмнэлгийн байгууллагад шинжилгээ хийлгэхээр явуулдаг гэсэн vг.

Би гартаа ирж буй мэдрэхvйн дохиогоор хvн бvрийг ямар од гараг эрхшээн буйг мэдэрч чадна. Энэхvv биологийн / амин орны / дохио миний хувьд морзын цагаан толгойтой адил надад тийм тодхон уншигддаг. Цаашидаа хvний энэхvv амин дохиог бичлэг хийж хадгалж болно гэдэгт эргэлзэхгvй байна. Одоохондоо миний гар маань "аппарат хэрэгсэл"-ийг орлож байна даа. Хурууныхаа vзvvрийг євчтний биед ойртуулах эсвэл тодорхой зайнаас чиглvvлэхэд халуун, хvйтэн, тэр ч байтугай маш сулхан судасны цохилт эрэгдэж буй мэт тодхон мэдэгддэг.

Академич Юрий Гуляев миний энэ тєрєлх чадварыг шинжээд огт хvрээгvй атал зайнаас иллэг хийх vед гоц мэдрэхvй бvхvй гараас хэт улаан дулаан туяа ялгарч євчтний биед vйлчилдэг болохыг тогтоосон юм.
Энэ нь биеийн дулааныг хэдэн хэмээр ч єсгєж чадна гэсэн vг. Тодорхой нэг хэсгийг хvчтэй тєєнєх vед арьсны дулааны солилцоо эргэлтийг нэмэгдvvлж улмаар євчтэй хэсэгт vйлчилдэг байна. Бие махбодийн vйл ажиллагааг идэвхижvvлж, тухайн эрхтний дотоод нуугдмал хvч энергииг эрчимжvvлж vйлчилгээнд оруулна гэдэг нь анагаана гэсэн хэрэг мєн. Гэхдээ би эмчлэх арга ажиллагаандаа илvvтэй их хvч итгэл тавьдаг. Би махбодийг идэвхжvvлж, бодисын солилцоог хэвийн болгоод, биеэс хорыг гадагшлуулсны дараа хєгшрєх явцыг зогсоож дархлалын системийн яв цав ажиллах нєхцлийг хангасан vед ямар ч аймшигтай євчний аюулыг зайлуулж чаддаг юм. Энэбvх арга замыг л би єєрийн бичсэн номдоо єгvvлэхийг зорьсон учиртай.

Би хэн бэ? Хаанаас ирсэн бэ? Миний уг удам маш урт vгэс улбаатай. Миний онш эртний ассийрчууд буюу аймшиггvй тулаанчид байжээ. Дайн тулаанч зан тєрх нь миний цусанд одоо ч хадгалагдсаар буй. Ассирийчуудын газар нутаг дээр суурьшсан эртний Месопотами єєрийн эмч нараараа алдартай агаад анагаахын бурхан Нингишзидаг/ могойгоор єєрийгєє илэрхийлдэг/ хvртэл ємнєє сєхрvvлж байжээ. Амьдралыг бvтээгч гэж vздэг Бау дарь эх бурхныг гарын хvч vйлчлэлээрээ анагаадаг шидтэй гэж vчдэг. Миний ураг тєрлийн бvх эмэгтэйчvvvд энэ бурхныг шvтдэг байсныг би санаж байна.

19-р зууны эхээр миний эхийн" талын элэнц эмэг эх Иранд Урми нуурын эрэг дээр амьдарч байлаа. Ассирийчууд манай эриний нэгдvгээр зуунд христийн шашинд орж исламуудын шахалтанд орсон vедээ ч гэсэн тvvнээс гараагvй юм. Ингээд шашны ээлжит хєєлтийн улмаас миний эмэг эх Орост дvрвэж, зєвлєлт засгийи vед Кубаньд суурьшжээ. Энд байгуулсан ассирийн дурвэгсдийн тосгоныг Урми гэж нэрлэсэн байна.Миний элэнц эмэг эх зуу гаруй наслахдаа хvн анагаах ажлаа огт орхиогvй юм. Хэчнээн євчнийг эмчилсэн бол доо? Энэ асуултад хэн ч хариулж vл чадах бизээ.


Єдгєє олон євчин эмгэгийг эмчилж чадаж буй би хvртэл тэрбээр яаж ивэрхийг анагааж чадаж байсан юм бол гэдгийг хэлж vл мэднэ. Миний ээж хvн анагааж сураагvй, харин эцэг маань хvний ирээдvйг зєгнєн хэлж чаддаг байсан юм. Нэг удаа тvvнээс арай хижээл анддаа бусдаасаа эрт vхэх юм байна гэдгийг эцэг маань харамсангvй хэлэхэд хэн ч vнэмшсэнгvй боловч vнэхээр л тэгсэн билээ. Эцэг маань намайг хэнээс ч илvv ойлгодог байлаа. Нэг шєнє эцэг маань огторгуйн оддын тухай ярьсныг би санаж байна. Чухам тэр мєчид асар уудам сав саруулхан тэнгэрийн оддыг мэдрэх мэдрэмж анх удаа надад тєрж, бусад хэдэн мянган ертєнцийн нэг болох Замбуулин хорвоод би аж тєрж байна гэдгээ ухаарч билээ.

Анхны тусламжаа би эцэгтээ vзvvлсэн юм. Эцэг маань радикулитаас болж зовж байлаа. Євчин нь маш их хурцадсан vед аавын ууцны уулзвар асуух нуруун дээр нь намайг алгаа тавь! гэж ээж минь гуйсан юм. Би балчир байсан болохоор эхний vед юу ч мэдэхгvй байсан боловч аажимдаа дулаахан урсгалыг мэдэрч удалгvй маш их тєєнєсєн халуун болсон бєгєєд арайхан хєл дээрээ тогтож байгаа намайг эх маань холдуулахгvй тэнд нь барьсаар байлаа. Ингээд нэлээд байлгасны дараа эцэг маань Сайн байна. Эдгээж чадлаа шvv" гэж хэлж билээ.

Бvр том болсон хойноо би, тохиолдлоор найз охиныхоо гарын vс чичирхийлж байхыг сониучирхан харж билээ. Хэдэн єдрийн дараа тэр vснvvд хєхєрч, бур хатаж, цайгаад ховхорч унахыг ч харсан. Тэр бvхнийг би харсаар ч огт анзаараагvй санагдана. Одоо энэ бvхнийг би vл гайхан ойлгох болжээ.

Арван настайдаа би vхэл амьдралын заагийг vзсээн. ...Миний эрэгтэй дvv хашаан дотроо худгаас холгvйхэн тоглож байхад нь -худагт унана шvv, хол тогло гэж би хэллээ. Тэр ч миний vгийг тоосонгvй би ч дуудсангvй, тэгээд л худагт унасан юм. Тvvний хашиграхыг сонсоод би худаг уруу vсэрч ороод дvvгийнхээ доогуур ивээс болж шумбуут гараараа худагны ханыг тулж хєлєєрєє тэвхдэн дvvгээ барьж авч гаргаж билээ. Маш их гvнзгий худаг байсан. Бvх хvчээ гарган дvvгээ аварсны дараа гарч чадахгvй худагт живж ханыг нь самардаж байхдаа тайлбарлахын аргагvй тийм ихээр тайвшраагvйсэн бол хэзээний живж vхэх байсан бизээ. Худагт живж байхдаа би ёроолыг огт хараагvй, харин хязгааргvй цэнхэр огторгуй цэлийж анивчих оддын дунд элин халин нисэж билээ .Олон жилийн дараа би энэ тухай шvлэг хvртэл бичсэн.

...Нэг мэдэхэд манай тосгоныхон худаг тойроод зогссон харагдлаа. Айсан, цочирдсон царайнууд...Надтай хамт зогсож байсан миний том ах:- Тэр амьд байна, амьд байна гэж итгээгvй янзтай дахин дахин хэлж байлаа. Харин хэн нэгэн "Шулам" гэж хашгирлаа. Ээж дараа нь надад хэлэхдээ:- Намайг худагт орохыг хэн ч хараагvй гэсэн юм. Дvvгийн хашгиран уйлах чимээнээр ээжийг гэрээсээ гvйн гарахад худгаас миний гаргаж шидсэн дvvгийн залгисан усыг шахан гаргаж харагджээ. Дvv 3 настай байсан юм. Тvvнийг гэрт оруулж хувцсыг нь сольж тайвшруулахадг-Намайг худагт vлдсэн гэж тэр хэлжээ. Ах худагт vсэрч ороод намайг гаргасан дор би vсэрч босоод гvйчихсэн гэдэг. Яагаад худагт байхдаа ус залгисангvй вэ? гэдгийг хэн ч ойлгосонгvй, би ч тайлбарлаж чадахгvй байлаа.

1961 оны зун аав унтахаар хэвтээд тэр чигтээ бурхан болсон юм.. Тэр 52 настай, би 11 нас хvрч байсан vе. Ээж ааваас хойш наслаагvй дээ. Ингээд л миний хvvхэд нас єнгєрсєн юмдаг.

Наймдугаар анги тєгсєєд Ростов хотод очиж киноны техникумд орлоо. Харин 1968 оны есєн сарын халуун єдрvvдэд би халаасандаа кино механикийн дипломтой Тбилисэд ирлээ. Энэ бол миний их амьдралын гараа байлаа. Эндхийн сайд нарын зєвлєл 3 хоногийн дараа ирээд томилолтоо ав гэлээ. Би хонох газар ч vгvй, халаасандаа ганц улаан мєнгєгvй, маш их єлсєж байгаагаа хэнд ч хэлээгvй. Дорнын гал тогооны vнэр байшингийн хаңнаас хvртэл vнэртэх шиг болж байлаа.

"Иверия" зочид буудлын кафед ороход надад ямар ч хvч тэнхээ байхгvй болсон байж билээ. Буудлын зохион байгуулагч Вахтанг хэмээх эр ирж надаас хаана амьдардаг, ямар ажилтай зэргийг асуулаа. Би єєрийн тухай бvгдийг тvvнд хэлэхэд тэрбээр: -намайг кино театрт кино механикчаар бус ресторанд ажиллахаар ирсэн гэж ойлгожээ. Хоёр долоо хоногийн дараа би ширээнээс ширээний хооронд яг л шувуухай шиг дэгдэж явлаа.

Тбилист би залуу цэргийн дарга Виктор Давиташвилитай учирсан юм. Бид удалгvй гэрлэсэн боловч батлуулсангvй, эцэг эхэд нь миний хоол зєєгчийн мэргэжил таалагдаагvй бололтой. Бас миний “шулам”-ын vзvvлбэр тэднийг айлгаж байлаа. Миний шидийн vзvvлбэрийн талаар хотоор нэг ярьж эхэлсэн нь Давиташвилийнхний чихний гадуур єнгєрсєнгvй.

Хvмvvс надаас, хvний дотоод талыг мэдэх ер бусын гайхамшигт эрдмийг хэзээнээс мэдэрч эхэлсэн бэ? гэж их асуудаг л даа. Vнэндээ тєдийд гэж хариулж чадахгvй байна.
Намайг хоол зєєгчєєр ажиллаж байхад Валя хэмээх хижээл хоол зєєгч байлаа. Нэг удаа ажил дээр тvvний элэг нь євдєхєд би хурц євчнийг нь намдаагаад, дараа бvрэн эдгээсэн. Саяхан тэр Москвад над дээр ирээд тэр vеэс хойш элэгний євчин гэдгийг огт мэдэлгvй єнєєдрийг хvрлээ гэж ярьж байлаа.

Бас нэг тохиолдол. Надтай танилцсан сайхан эмэгтэйн хvзvvгээр Крабыг санагдуулам улаан том толбо битvv гарсан байв. Джульетта хэмээх тэр бvсгvй нэгэн шєнє хvзvv нь шатах мэт болж маш их євдєхєд сэржээ. Тэр толбо улам нэмэгдэж нvдэн дээр нь хvртэл гарчээ. Хэнд ч хандсан ямар ч тусламж vзvvлж чадсангvй гэж байна. Би хуруугаараа бvдэгхэн дохиог мэдэрч бvхvй хvчээ тєвлєрvvлэн євчилсєн хvзvvнээс толбыг ховхлон авч євчнийг номхруулах гэж оролдлоо. Би Джульеттад юу ч хэлсэнгvй, зєвхєн эмчилж болно гэж дотоод сэтгэлдээ амалж байлаа.

Бид рестораны хажууд зогсож байгаад салсан юм. Харин єглєє нь тэр манай гэрт гvйж ирээд хvзvvгээ харууллаа. Улаан толбоны тал хагас нь алга болсон байхыг хараад би ч гайхлаа. Vнэнийг хэлэхэд энэ миний гавъяа байсаан. Тэр миний гарыг атган авч хацартаа чангаар наалдуулсны дараа тэр улаан толбо оргvй алга болсон байлаа. Энэ vеэс эхлээд л Тбилис даяар миний тухай ярих болсон юм.

Бvх хvмvvс би ч ялгаагvй єєрийн гэр болсон хотдоо хайртай шvv дээ. Гэвч хэнд миний тусламж хэрэгтэй байна, тэр бvхэнд єєрийгєє золиосолж хэзээд бэлэн байж дасчээ. Тбилисбол миний анхны гэр, энд би амьдралд хєлєє олж, хvмvvсийн энэрэл хайрыг мэдэрч єєртєє итгэх итгэлийг олж авсан билээ.

Би энд ажиллахын зэрэгцээ эмнэлгийн мэдлэг хэрэгцээтэй байсан учраас ардын уламжлалт эмнэлгийн их сургуульд элсэж орсон. Энэ нь миний эрдмийн тусыг хvртэх гэсэн бvхнийг итгэлтэйгээр анагаах ухааны vvднээс эдгээх, увдис чадлаа улам хєгжvvлэх гэсэн хvслээс vvдэлтэй vйл юм.

Намайг бага байхад аав мєрєн дээрээ суулгаад: - Чи єєрийнхєє тулд бус хvмvvсийн тєлєє vргэлж шинийг эрэлхийлж яваарай" хэмээн хэлснийг санаж байна. Одоо миний 12 настай хvv Вахо маань єсч том болж байна. ДОХ, дорт хавдар зэрэг эдгэршгvй гэх євчнийг анагаахын тулд, хvvгээ тайван амгалан аж тєрєхийн тєлєє амиа золиослоход ч би бэлэн байна. Хэрэв энэ сайхан цагийг ойртуулах гэж,, хvv маань / манайхны хэн нь ч гэсэн/ ажиллах аваас надаас илvvг хийж чадна гэдэгт би vл эргэлзэн итгэлтэй
Байна.

.... Жуна Дивиташвили 1989 онд ийн –Спутник” сэтгvvлд ярилцлага єгч байжээ. Єдгєє тэрбээр 57 насыг зоогложээ.

Ариусахуй бясалгахуй

No comments:

Post a Comment